Stack

Mamataliyev Diyorbek

To’plamlar bilan tanishishda davom etamiz. Biz o’rganadigan yangi to’plam – Stack avvalgilaridan boshqacharoq xossalarga ega. Stack shunday to’plamki, unga yangi elementni faqat ustidan qo’shish mumkin, elementni undagi elementni olib tashlash ham uning ustidan bajariladi. Shuning uchun Stack ni LIFO (Last In First Out) collection deb ham aytiladi. Ya’ni, Stackga eng oxiri qo’shilgan element undan eng birinchi bo’lib chiqib ketadi.

Stackni yaxshiroq tasavvur qilishingiz uchun hayotiy misol sifatida rasmdagi idishga solingan sharlarni misol qilib keltirishimiz mumkin:

Stackga misol - idishdagi sharchalar

Sharchalardan birorta olishimiz kerak bo’lsa faqat eng ustidan boshlab olish imkoniyatimiz bor(o’rtasidan yoki oxiridan emas). Yangi sharchani qo’ymoqchi bo’lsak ham eng ustiga qo’ya olamiz. Demak biz Stack to’plami ustida quyidagi amallarni bajara olamiz:

Push() – Stackga yangi element qo’shadi. Element Stackga eng yuqorisidan qo’shiladi (huddi quyidagi rasmdagidek);

Pop() – Stackga oxirgi qo’shilgan element qiymatini qaytarib, bu elementni Stackdan olib tashlaydi. Elementni olib tashlanayotganda oxiri qo’shilgani birinchi bo’lib chiqib ketadi;

Peek() – Stackning eng yuqorisidagi (oxirgi qo’shilgan) element qiymatini qaytaradi, lekin Stackdan olib tashlamaydi;

Count – Stackdagi elementlar sonini qaytaradi;

Clear() – Stackdagi barcha elementlarni o’chirib yuboradi. Bundan so’ng Stackdagi elementlar soni 0 ga teng bo’lib qoladi;

Contains() – Stackda biror element bor yoki yo’qligini tekshiradi. Bor bo’lsa true, yo’q bo’lsa false qiymat qaytaradi.

Push va Pop amallari

Savol tug’ilishi mumkin: Shuncha cheklovlarga ega bo’lgan to’plam dasturlashda nima uchun kerak? Biror qulayligi bormi? Albatta. Masalan, siz ko’p marta ishlatadigan Undo/Redo (Ctrl+Z/Ctrl+Y) ni ishlatganingizda bajargan ishlaringizni Stackga yozib boradi. Ctrl+Z qilganingizda oxirgi qilgan amalingiz birinchi bo’lib orqaga qaytadi va boshqa bo’sh stackga joylanadi (ikkinchi stack Ctrl+Y qilganingizda kerak bo’ladi). Yoki yana bir misol brauzeringizdagi avvalgi yoki keyingi ochilgan web-sahifalarga o'tish uchun ishlatiladigan back/forward tugmachalari ham Stack yordamida ishlaydi.

back va forward tugmachalari

Stack haqida tushunchaga ega bo’lgan bo’lsangiz endi uni kodda ishlashini ham ko’raylik. Stack to’plami System.Collections.Generic nomlar makonida joylashgani uchun avval shu nomlar makonini chaqirishimiz kerak bo’ladi:

using System;
using System.Collections;
using System.Collections.Generic;
public class program
{
  public static void Main()
  {
    //yangi bo'sh Stackni e'lon qilish
    var sonlar=new Stack <int>();
        
    //Stackga yangi elementlarni qo'shish
    sonlar.Push(2);
    sonlar.Push(5);
    sonlar.Push(7);
        
    //Stackdagi elementlar soni:
    Console.WriteLine(sonlar.Count);  //3 
        
    //Stackdan oxirgi qo'shilgan element qiymatini pop() orqali olish
    int b=sonlar.Pop();  //7 ga teng element Stackdan chiqib ketdi
    Console.WriteLine("b="+b);
    Console.WriteLine("Elementlar soni: "+sonlar.Count); //2
        
    //Stackdan oxirgi qo'shilgan element qiymatini peek() orqali olish
    int c=sonlar.Peek();  //Stackdagi elementlar soni o’zgarmadi
    Console.WriteLine("c="+c);
    Console.WriteLine("Elementlar soni: "+sonlar.Count);
        
    Console.ReadKey();
  }
}

output:

b=7
Elementlar soni: 2
c=5
Elementlar soni: 2

Shuning bilan darsimiz nihoyasiga yetdi. Agar Stack to'plamini sizga yaxshi tushuntira olgan bo'lsam xursandman. E'tiboringiz uchun rahmat.