.NET Uzbekistan
  • .NET Uzbekistan
  • C# / .NET
    • .NET ga xush kelibsiz
    • .NET bilan bog'liq mavhumliklardan qochish
    • .NET asoslari
      • MSIL
      • Memory Management
        • Stack & Heap
      • CLR
    • Basics
      • Starter (boshlang'ich)
        • Java vs C#
        • C# Tarixi
        • Kirish
        • Visual Studio 2019
        • O'zgaruvchilar
        • Ma'lumot turlari
        • Operatorlar
        • Kalit so'zlar
        • ReadLine
        • If-else
        • Switch
        • Math sinfi
        • For sikl operatori
        • While sikl operatori
        • Do-While sikl operatori
        • Foreach sikl operatori
        • Break
        • Continue
        • Goto
        • Kommentlar
      • Essential (muhim)
        • Funksiya
        • Funksiyani qiymat orqali chaqirish
        • Funksiyada Ref kalit so'zidan foydalanish
        • Funksiyada Out parametri
        • Massiv
        • Funksiyalarda massivdan foydalanish
        • Ko'p o'lchamli massiv
        • Parametrlar
        • Array sinfi
        • CMD argumentlari
        • Obyekt va Class lar
        • Konstruktor
        • Obyektni ishga tushiruvchilar
        • Destructor
        • this
        • static
        • Struct
        • Enum
        • Property va Field lar
        • Vorislik
        • Overload (Qayta yuklash)
        • Override (Qayta yozish)
        • Base
        • Polimorfizm
        • Sealed
        • Interface
        • Modifikatorlarga ruxsat berish
        • Inkapsulatsiya
        • Abstrakt class va funksiyalar
        • String
        • StringBuilder
        • String Intern Pool
        • Exception Handling
        • try/catch
        • finally
      • Professional
        • To'plamlar
          • List
          • ArrayList
          • LinkedList
          • SortedList
          • Dictionary
          • HashTable
          • Stack
          • Queue
        • Tuple
        • ValueTuple
        • Delegatlar
          • Func delegati
          • Action delegati
          • Predicate delegati
          • Anonim metodlar
        • Hodisalar
        • Extension metodlar
        • Stream I/O
          • StreamWriter
          • StreamReader
          • MemoryStream
        • File va Directory
          • FileInfo
          • DirectoryInfo
        • MultiThread va Parallel dasturlash
        • Asinxron dasturlash
        • XML Document bilan ishlash
    • LINQ asoslari
      • Average
      • LINQ qanday ishlaydi?
      • LINQ query yozish usullari
      • IEnumerable va IQuerable
      • LINQ operatorlari
      • Select
      • SelectMany
      • Filterlash operatorlari
      • Where
      • OfType
      • Saralash operatorlari
      • OrderBy va OrderByDescending
      • ThenBy va ThenByDescending
      • Reverse
      • Miqdor operatorlari
        • All
        • Any
        • Contains
        • Min
        • Max
      • Set operatsiyasi
        • Distinct
        • Except
        • Intersect
        • Union
      • Bo'lim operatorlari
        • Take
        • TakeWhile
        • Skip
        • SkipWhile
      • Join operatorlari
        • Inner Join
        • Group Join
        • Left Join
      • Element operatsiyalari
        • ElementAt
        • First va FirstOrDefault
        • Last va LastOrDefault
        • Single va SingleOrDefault
    • ORM
      • ADO.NET
      • Dapper
      • Entity Framework
        • Entity Framework Approaches(usullar)
          • Model First Approach
          • Database First Approach
          • Code First Approach
        • Query yozish usullari(Entity Framework)
          • LINQ to SQL
          • Entity SQL
          • Native SQL
        • Entity Framework Core
    • Qo'shimcha sinflar
      • System.Text
        • Encoding
      • System
        • Int32
        • Random
        • DateTime
        • TimeSpan
      • System.Reflection
    • .NET Dasturchi
      • Clean Arxitektura
        • Clean Kod
        • Dizayn Tamoyillari
          • SOLID
            • Yagona Mas'uliyat Tamoyili(SRP)
            • Ochiq Yopiq Tamoyili(O/CP)
            • Liskovning Almashtirish Tamoyili(LSP)
            • Interfeysga ajratish tamoyili(ISP)
            • Qaramlik Inversiya Tamoyili(DIP)
          • DRY
          • KISS
          • YAGNI
        • Dizayn Patternlar
          • Factory Method
          • Abstract Factory
          • Builder
          • Prototype
          • Singleton
          • Adapter
          • Bridge
          • Composite
          • Decorator
          • Façade
          • Flyweight
          • Proxy
          • Chain of Responsibility
          • Command
          • Interpreter
          • Iterator
          • Mediator
          • Memento
          • Observer
          • State
          • Strategy
          • Visitor
          • Template Method
      • Git / Github
      • Muhim terminlar
      • Postman
      • CLI
        • CMD savodxonligi
      • API dan foydalanish
      • WCF
      • Refactor .NET application
      • Unit Test
      • TDD
      • TFS
    • Desktop Dasturlash
      • WPF (Windows Presentation Foundation)
        • WPF ga kirish
          • WPF ning ustunliklari
          • WPF da dastur
          • WPF arxitetkturasi
          • Klasslar iorarxiyasi
        • XAML
          • XAML asoslari
          • XAML orqasida kod
          • XAML xususiyatlari
          • XAML belgilash kengaytmalari
          • Biriktirilgan xususiyatlar
          • XAML da hodisalar
          • XAML da nomlar fazosi
        • WPF ilovasini tuzish
          • Komponovka
          • StackPanel
          • WrapPanel
          • DockPanel
          • Grid
          • GridSplitter
          • Umumiy o'lchamli guruhlar
          • Canvas
          • LnkCanvas
          • Komponovkaga misollar
        • Bog'liqlik xususiyatlari (Dependency property)
          • Bog'liqlik xususiyatlari
          • Bog'liqlik xususiyatlarining roli
          • Bog'liqlik xususiyatlarining aniqlanishi
          • Bog'liqlik xususiyatlarini ishlatish
        • Marshrutlangan hodisalar (Routed Events)
          • Routed Events
          • Bubble Events
          • Direct Events
          • Tunneling Events
        • Qo'shimcha ma'lumotlar
          • WPF ga kirish
          • WinForm va WPF
          • Salom WPF
          • XAML nima?
          • Hodisalar
          • WPF oynasi
          • App.xaml
          • Resurslar
          • Argument berish
          • Son va Vaqtni Formatlash
          • TextBlock elementi – Inline formatlash
          • Label elementi
          • Textbox elementi
      • WinForm (Windows Form)
        • 1-dars. Forma yaratish
        • 2-dars. Muhit bilan tanishish
        • 3-dars. Formaga komponentalar joylashtirish
        • 4-dars. Xodisa(Event)larni boshqarish
        • 5-dars. Dasturni ishga tushurish
      • UWP (Universal Windows Platform)
      • Xamarin
    • Web Dasturlash
      • ASP.NET Core asoslari
        • ASP.NET Core haqida
        • Loyihalar turlari
        • ASP.NET Core dasturlarini hosting qilish
        • Middleware tushunchasi
        • Middleware bilan amaliyot
        • Statik fayllar bilan ishlash
        • Dependency Injection
        • Developer Exception Page
      • ASP.NET Core Web API
        • Web API ga kirish
        • Swagger nima?
        • Http metodlar
        • ActionResult
        • CORs
        • Security (JWT)
        • Swagger ni sozlash
        • Filter va atributlar
        • Configuration va middleware
        • Logging
        • Mapping (AutoMapper)
        • SignalR
        • Keshlash
      • ASP.NET Core MVC
        • MVC nima?
        • ASP.NET Core MVC haqida qisqacha
        • Loyiha strukturasi
        • Controller
        • View
        • Model
        • View larni aniqlash yo'llari
        • Controller dan view ga ma'lumot uzatish
        • ViewBag va ViewData
        • Strongly typed View
        • Layout view haqida
        • ViewStart va ViewImports fayllari haqida
        • Marshrutizatsiya (routing)
        • Tag Helpers
          • Anchor Tag Helper
          • Image Tag Helper
          • Environment Tag Helper
        • Tekshiruv qoidalari (Validation rules)
      • MicroServices
    • Mobile Dasturlash
      • Xamarin.Android
      • Xamarin.IOS
      • Xamarin.Forms
    • Game Dasturlash
      • Unity Starter (boshlang'ich)
      • Unity Advanced (rivojlangan)
    • Internet of Things
    • Machine Learning
    • Telegram Bot
      • Kirish
        • Telegram bot bilan tanishuv
        • ASP.NET Core da birinchi telegram bot
      • Starter
        • Xabar turlari va xabar yuborish
          • Matnli xabarlar bilan ishlash
          • Rasm & Sticker
          • Audio & voice
          • Video & Video Note
          • Dokument fayllar
          • Polls
          • Contact , Location, Venue
          • Album(Media Group)
      • Essential
        • Reply - Markup
          • ReplyKeyboardMarkup, KeyboardButton
          • InlineKeyboardMarkup, InlineKeyboardButton
      • Advanced
        • Deployment
    • Class Library
    • Intervyu savollari
      • C# / .NET asoslari
  • Database
    • MS SQL Server
      • SQL Server sintaksisi
      • Ma'lumot turlari
      • Select
    • PostgreSQL
      • Basic
        • Kirish
        • PostgreSQL tarixi
        • Muhitni sozlash (PgAdmin)
        • Sistaksis
        • Ma'lumot turlari
        • Create Database
        • Select Database
        • Drop Database
        • Create Table
        • Drop Table
        • Scheme
        • Insert so'rovi
        • Select so'rovi
        • Operatorlar
        • Ifodalar
        • Where
        • Where
        • And va Or
        • Update so'rovi
        • Delete so'rovi
        • Like
        • Limit
        • Order By
        • With
        • Having
        • Distinct
      • Advance
        • Constraint (cheklov) lar
        • Join lar
          • Cross join
          • Inner join
          • Left join
          • Right join
          • Full join
        • Union
  • Roadmap
    • Roadmap for .NET developers
    • Roadmap for Azure developers
Powered by GitBook
On this page

Was this helpful?

  1. C# / .NET

ORM

Muzaffar Nurillayev

Bu mavzuni o'qiyotgan bo'lsangiz katta ehtimol bilan database bilan ishlashda muhim ko'nikmalarga egasiz.

Yangi texnologiyaning qadrini tushunish uchun undan noqulay, effektivligi past, konsepsiyasi boshqacha texnologiyalardan foydalanib ko'rish kerak. Bunga bir qancha tendensiyalarni keltirib o'tish mumkin. Misol uchun Obyektga yo'naltirilgan dasturlash konsepsiyasining muhumliligini tushunish va qadriga yetish uchun Funksional dasturlash konsepsiyasini tushunib olish kerak yoki aksincha.

Yaratilyotgan dastur ma'lumotlarni bir nechta formatlardan foydalanadigan manbalardan olishi mumkin. Bunga misol qilib CSV, JSON formatlari va turli databaselarni misol keltirish mumkin.

Birinchi 2 ta texnikaning ishlash prinsipi faylga ma'lumotni ma'lum formatda yozish va o'qib olish edi. Lekin, o'qib olayotgan paytda dasturimiz uchun yozilgan ma'lumot biz kutgandek to'g'ridan-to'g'ri tushunarli emas. Endilikda bizning vazifamiz yozilgan ma'lumotni o'zimiz ishlayotgan platforma tushunadigan ma'lumot turiga aylantirishdir.

Ya'ni biz bu paytda ma'lum qoida asosida ma'lumotlarni obyektlarga aylantiradigan (convert) logika yozishimiz yoki shu logikani bajaradigan package o'rnatishimiz kerak (misol: Json serializer & deserializer). Bu narsani ma'lumot saqlaydigan manbamiz va dasturimiz orasidagi ko'prik desak bo'ladi.

Endi asosiy mavzuga qaytadigan bo'lsak ORM (OBJECT RELATIONAL MAPPING) bu OOP tillari va RELATIONAL database'lar orasidagi ana shunday ko'prikni bajaradigan, ikkovini ulab beradigan texnika.

                                        .NET ---> ORM ---> Database

                                        .NET <--- ORM <--- Database

OOP tillaridan foydalangan holda database bilan ishlashda biz undan ma'lumotlarni yaratish, o'qish, yangilash va o'chirish (CRUD) kabi turli xil vazifalarni bajarishimiz kerak bo'ladi. O'zi aslida, bu narsalarni bajarish uchun SQL'dan foydalanishimiz kerak edi va SQL shu uchun ham yaratilgan. Lekin development paytida fokus ikkiga bo'linmasligi uchun ishimizni osonlashtirib berish uchun ORM turli qulayliklarni bizga taqdim etadi. Endilikda qiynalib SQL so'rovlari orqali ma'lumot ustida amal bajarishdan ko'ra xuddi shu so'rovlarning vazifasini bajaradigan lekin bizga sintaksisi qulay bo'lgan metodlardan foydalanishimiz mumkin.

.NET ekosistemasida bir qancha ORM texnologiyalari mavjud. Ulardan mashhurlarini quyida bilib olasiz:

  • Entity Framework;

  • NHibernate;

  • Dapper;

  • BFC

Bulardan tashqari boshqa texnologiyalar ham mavjud va bulardan aynan bittasini kuchli deyish noto'g'ri, chunki texnologiyalar project'ga qulay qilib tanlanadi va har xil project uchun har xil texnologiya mos kelishi mumkin.

ORMning foydali tomonlari:

  • Dasturning development vaqtini qisqartiradi;

  • Database bilan ishlashdagi mantiqni boshqarishni osonlashtiradi;

  • Kamroq va osonroq kod orqali ish bitadi;

ORMning kamchiliklari:

  • SQLdan ko'ra sekinroq;

  • Kattaroq va murakkabroq so'rovlar bilan ishlashda kamchiliklari seziladi;

Ma'lumot o'rnida muhim bir narsani aytib o'tish kerakki, ORMni o'rganish sizni hech qachon SQLni o'rganishdan to'xtatishi kerak emas. ORM shunchaki sizning ishingizni osonlashtirish uchun yaratilgan. ORM yaratgan qulayliklarni SQLni tushunmasdan o'rganyotgan bo'lsangiz avvalo uni o'rganishingizni tavsiya beraman.

ORMning amaliy qismini platformaning boshqa qismida ko'rishingiz mumkin. Agar tushunishda muammo bo'lyotgan bo'lsa boshqa resurslardan o'qib ko'ring.

PreviousSingle va SingleOrDefaultNextADO.NET

Last updated 2 years ago

Was this helpful?